Cahit Zarifoğlu Şiirlerinde Yalnızlık
Edebiyatımızın zarif şairi Cahit Zarifoğlu, Türk şiirinin kilometre taşlarından biridir. Şair; varoluş sorunu, benlik, aşk, doğu-batı çatışması, aile ve modernleşmenin bireyi etkileyen yönleri gibi geniş bir çerçevede şiirler kaleme almıştır.
Cahit Zarifoğlu Kimdir?
Cahit Zarifoğlu şiirlerinde insan ve toplum ile modernleşme yolunda ilerleyen bireyin sıkıntılarını çarpıcı bir şekilde ele alır. Toplumu bir arada tutan temel değerleri önemseyen şair, bu değerlerin modernizm ile yıkıldığını düşünür. Cahit Zarifoğlu doğal olanı arar, yapay olan her şeyin karşısındadır.
Şehirleşmenin, şehir hayatındaki yüksek binaların insanı kendine yabancılaştırdığı görüşünü savunan şair, insanın yalnızlığını da modernleşmeye çalışan insanın yalnızlığı olarak nitelendirir. Ona göre teknoloji insanları köleleştirir ve şehir yapılarının soğuk duvarları arasında doğallıktan uzaklaşan insan, hem kendinden hem de çevresinde soyutlanarak en sonunda yapayalnız bir hayata sürüklenir.
Cahit Zarifoğlu sözleri de yalnızlığı iliklerine kadar hissettirir insana. “Bir şehir kadar kalabalıktır bazılarının yalnızlığı.” cümlesindeki anlam derinliği, Zarifoğlu’nun yalnızlık anlayışını en güzel örneklendiren ifadelerdendir. “Mavi Gök Orda Mı” şiirinden aldığımız aşağıdaki dizelerde Cahit Zarifoğlu’nun yalnızlık temasının nasıl işlediğini görmek mümkündür.
Şiir Tahlili
“Bakıyorsunuz kuşlar
Hazır
Sokak lambaları yanık unutulmuş
Bir kadıköy vapuru hınca hınç insan
Çok geçmeyecek
Martılar beyhude turlar atacak
Kıyılar lağım konserve kutuları
Mısır koçanları mavi gök orda mı”
Zarifoğlu, şiirine doğa betimlemesi ile başlıyor. Kuşların yaşam için hazır olduğundan, insanların her şeyden habersiz Kadıköy vapurunu doldurduğundan söz ediyor ve gündelik, sıradan hayatın belirtileri olan bu insan kalabalığı ve kuşların hazır oluşunun yakın zamanda yok olacağını sezdiriyor. İnsanların ve kuşların doğallığını ifade ederken bir yandan da şehirleşmenin ve modern hayatın olumsuzlukları olan kirlilik, boşvermişlik, kayıtsızlık unsurları kıyıların konserve kutuları ve mısır koçanları ile kirletildiği vurgusu yapılarak okuyucuya hissettiriliyor.
“Sevgi aranabilir yine
Korkusuzca say koskoca kederlerini
Bir kuyu bulunabilir”
Bu olumsuz duruma rağmen doğal yaşamın en önemli göstergelerinden biri olan gökyüzünün maviliğinin hala var olup olmadığını sorgulatan şair; böyle bir ortamda insanın en saf duygusu olan sevginin var olup olamayacağını düşündürüyor.
Şehirleşmenin ve çevre kirliliğinin getirdiği olumsuz çevre şartlarına rağmen yine de umutlanıyor ve okuyucuyu da bir şeylerin değiştirilebileceği konusunda yüreklendiriyor.
“Aklımdan çıkmıyorsun
Sen hala dizüstü
Bunca anıyı besleyerek
Sokaklarda avaz avaz konuşarak kendi kendinle
Mektupları öpebilirsin kırmızı dudaklarınla
Görür gibi olarak açıp baktığımı
Bense şöyle diyorum:
Buradan bir acı kanamış boyuna”
Cahit Zarifoğlu, sevdiğine seslenirken kendi hislerini açık ediyor ve bir yandan da seslendiği kişiye sen de benimle aynı durumdasın, sen de yaşanılan anıları içinde büyüterek besliyorsun demek istiyor. “Kendi kendine” ifadesi ile insanın topluma yabancılaşması ve yalnızlığına vurgu yapılıyor. “Avaz avaz” ifadesini de yine yalnızlaşan insanın bir iç döküşü olarak nitelendirmek mümkündür.
“Kuşlar hazır
Öncü havalanmak üzre
Şehri gelen bir mevsime bırakıyorlar
O vapur hala hınca hınç
Kimbilir herbiri hangi dünyaya sağır
Çok geçmez aradan”
Şiirde sık sık kuşların her daim hazır oluşu dile getiriliyor. Bu hazır oluş göç etmeye, gökyüzünde salınmaya işaret ediyor. Kuşların göç etmek için her zaman hazır olduğu vurgulanırken vapurdaki insan kalabalığına da şiir boyunca yer veriliyor. Vapurdaki insanlar ise “ kimbilir herbiri hangi dünyaya sağır” dizeleri le kayıtsızlıkları ve hayata karşı boşvermişlikleri ile okuyucuya sunuluyor.
Edebiyatımızın zarif şairi Cahit Zarifoğlu, Türk şiirinin kilometre taşlarından biridir. Şair, varoluş sorunu, benlik, aşk, doğu-batı çatışması, aile ve modernleşmenin bireyi etkileyen yönleri gibi geniş bir çerçevede şiirler kaleme almıştır.
